Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

mandata exhaurire

  • 1 entledigen

    entledigen, exonerare alqā re (ledig machen von einer Last, Beschwerde). – levare, liberare alqm alqā re (von etwas befreien); verb. li. berare atque exonerare (z.B. fidem suam [sein Gewissen]). – solvere, exsolvere alqā re (von etw. losmachen = befreien). – demere alci alqd (jmdm. etw. benehmen, wie Furcht etc.). – sich der genossenen Speisen (durch Erbrechen) e., exonerare alvum, ventrem (z.B. pinnā in os inditā): sich einer Last (eig. und bildl.) e., ouere se liberare; onus deponere: sich der Sorgen e., deponere curas: sich des Kummers e., aegritudinem exuere: sich seines Wortes, seines Versprechens e., fidem exsolvere: sich eines Geschäfts e., negotium conficere: sich der Geschäfte e., exsolvere se occupationibus: sich seiner Aufträge e., mandata exponere (sie mündlich ausrichten); mandata conficere (sie vollziehen); vollkommen, mandata exhaurire (vollkommen erledigen): sich einer Pflicht e., officium exsequi; officio defungi.

    deutsch-lateinisches > entledigen

  • 2 ausführen

    ausführen, I) herausführen: educere (Menschen u. Tiere, auch außer Landes führen, Ggstz. inducere). – evehere. exportare (ersteres übh. wegfahren, dah. auch Waren etc. außer Landes, Ggstz. invehere; letzteres bes. Waren etc. außer Landes, Ggstz. importare). – II) zustande bringen: a) übh.: conficere (in allen seinen Teilen fertig machen. vollenden, ausführen). – efficere. ad effectum adducere (zuwege-, zur Wirklichkeit bringen). – perficere (bis zu Ende machen, so vollenden, daß nichts daran fehlt, ihm die möglichste Vollendung geben, Ggstz. inchoare, beginnen). – absolvere (fertig machen, vollenden übh.); verb. absolvere ac (et) perficere. – peragere (durchführen, vollführen). – persequi. exsequi (durchführen, u. zwar pers. durch alle Stufen der Entwickelung, exs. bis zum Abschluß). – ad finem adducere (zum Ende hinausführen). – facere (etw. wirklich tun, nicht bloß ausdenken, Ggstz. cogitare). – gerere (übh. vollführen. vollziehen, besorgen). – etwas sogleich au., repraesentare [258] alqd: etwas hitzig au., alcis rei acerrimum esse exsecutorem: etw. auszusühren suchen, conari alqd: etwas nicht au., rem susceptam deponere; rem inchoatam relinquere. – jmds. Aufträge au., alcis mandata exsequi, persequi: die Aufträge vollständig au., mandata exhaurire: einen Bau (den ein anderer angefangen hat) au., opus, quod alqs instituit, exaedificare: das, was man sagt, auch au., dicta exsequi. – b) mit Worten: persequi, exsequi, mit u. ohne den Zus. verbis (mit Worten durchführen, u. zwar pers. durch alle Stufen verfolgen, exs. bis zum Abschluß, erschöpfend). – explicare (im einzelnen entwickeln, vollst. expl narrando). – exponere (vor Augen legen. vor den Augen des Zuhörers od. Lesers einfach darlegen). – disserere, disputare de alqa re (erörtern, w. s.). – explanare, illustrare (deutlich darstellen). – etw. in Versen au., alqd versibus persequi: etw. weitläufig, weiter au., alqd accuratius exsequi; alqd accuratius od. pluribus verbis explicare; pluribus verbis disserere, multis verbis disputare, uberius, fusius dicere, scribere de alqa re. Ausführen, das, s. Ausführung. – Ausführer, actor. – confector (Vollender).

    deutsch-lateinisches > ausführen

  • 3 exhaurio

    exhaurĭo, ĕre, hausi, haustum - tr. - [st2]1 [-] vider en puisant, enlever en creusant, creuser, tirer hors de, retirer, enlever. [st2]2 [-] vider, boire entièrement, avaler, épuiser, tarir. [st2]3 [-] rendre vide, dépeupler. [st2]4 [-] épuiser (les forces, épuiser (la fortune...). [st2]5 [-] épuiser, employer tout. [st2]6 [-] accomplir entièrement, achever; acquitter. [st2]7 [-] supporter jusqu'au bout, souffrir.    - poculum exhaurire: vider une coupe, boire une coupe.    - exhaustum poculum, Cic. Clu. 11.31: coupe vidée.    - sentinam exhaurire: vider la sentine, vider la cale (du bateau)    - exhaustum flumen, Prop. 4 (5), 9, 63: fleuve tari.    - exhaurire terram manibus, Caes. B. G. 5.42.3: retirer la terre avec les mains    - exhaurire pecuniam ex aerario, Cic. Agr. 2.36.98: vider l'argent du trésor.    - exhaurire vires, Plin. Ep. 3, 19, 6: épuiser les forces.    - exhaurire aes alienum: [épuiser ses dettes] = s'acquitter de ses dettes.    - exhaurire sibi vitam, Cic. Sest. 21.48: s'ôter la vie, se suicider    - exhaustis tectis ignem injecit, Liv. 10.44.2: une fois les maisons pillées entièrement, il fit mettre le feu.    - exhaurire labores: venir à bout des fatigues.    - exhausta nocte, Tac. H. 4, 29: une fois la nuit achevée.
    * * *
    exhaurĭo, ĕre, hausi, haustum - tr. - [st2]1 [-] vider en puisant, enlever en creusant, creuser, tirer hors de, retirer, enlever. [st2]2 [-] vider, boire entièrement, avaler, épuiser, tarir. [st2]3 [-] rendre vide, dépeupler. [st2]4 [-] épuiser (les forces, épuiser (la fortune...). [st2]5 [-] épuiser, employer tout. [st2]6 [-] accomplir entièrement, achever; acquitter. [st2]7 [-] supporter jusqu'au bout, souffrir.    - poculum exhaurire: vider une coupe, boire une coupe.    - exhaustum poculum, Cic. Clu. 11.31: coupe vidée.    - sentinam exhaurire: vider la sentine, vider la cale (du bateau)    - exhaustum flumen, Prop. 4 (5), 9, 63: fleuve tari.    - exhaurire terram manibus, Caes. B. G. 5.42.3: retirer la terre avec les mains    - exhaurire pecuniam ex aerario, Cic. Agr. 2.36.98: vider l'argent du trésor.    - exhaurire vires, Plin. Ep. 3, 19, 6: épuiser les forces.    - exhaurire aes alienum: [épuiser ses dettes] = s'acquitter de ses dettes.    - exhaurire sibi vitam, Cic. Sest. 21.48: s'ôter la vie, se suicider    - exhaustis tectis ignem injecit, Liv. 10.44.2: une fois les maisons pillées entièrement, il fit mettre le feu.    - exhaurire labores: venir à bout des fatigues.    - exhausta nocte, Tac. H. 4, 29: une fois la nuit achevée.
    * * *
        Exhaurio, exhauris, exhausi, exhaustum, exhaurire. Cic. Espuiser, Evacuer, Tarir.
    \
        Exhaurire poculum. Liu. Avaller tout un breuvage, Vuider le gobelet.
    \
        Exhaurire, per translationem: vt Exhaurire aerarium. Cic. Despendre tout l'argent public.
    \
        Exhaurit aegrum cubantem fluens aluus. Celsus. Le flux de ventre use et consume le malade.
    \
        Exhaurire et pene perdere aratores. Cic. Les espuiser d'argent.
    \
        Ciuitatem aliquam exhaurire. Lucan. Mettre hors tous les habitans.
    \
        Ciuitates bonis exhaurire. Cic. Piller et mettre à pauvreté, N'y rien laisser, Les espuiser de biens.
    \
        Exhaurire maximas copias. Cic. Despendre.
    \
        Dolorem. Cic. Porter, Endurer.
    \
        Exhaurire haeredem legatis, ita vt apud eum non amplius quam quarta remaneat. Plin. iunior. Charger son heritier de tant de laiz testamentaires, qu'il ne luy demeure que la quarte partie.
    \
        Ligonibus humum exhaurire. Stat. Ouvrir ou fouir la terre.
    \
        Ictum exhaurire. Stat. Eviter un coup en se destournant.
    \
        Laborem. Silius. Endurer.
    \
        Labores in re aliqua. Plin. iunior. Prendre et endurer peines et travaulx à quelque chose.
    \
        Partem aliquam laudum alicuius. Cicero. Oster, Prendre, S'attribuer.
    \
        Mandata alicuius. Cic. Vuider et achever les affaires desquels on ha charge d'autruy.
    \
        Fluuius aliquam regionem exhaurire dicitur. Lucan. Quand une riviere desbordee ravit et emporte tout.
    \
        Exhaurire sentinam furum ex vrbe. Cic. Jecter hors et chasser touts les larrons, Vuider et evacuer la ville de, etc. Espuiser de, etc. Vuider hors.
    \
        Supplicia exhaurire. Silius. Porter, Endurer, Souffrir.
    \
        Vires. Plin. iunior. Oster toute la force.
    \
        Exhaurire sibi vitam. Cic. Se tuer.
    \
        Poenarum exhaustum satis est. Virgil. On a assez enduré de peines.

    Dictionarium latinogallicum > exhaurio

  • 4 mandatum

    mandātum, ī, n. (mando), der Auftrag, die Kommission, der Geschäftsauftrag, Verhaltungsbefehl, Befehl, die Weisung an eine Person, durch die man sich vertreten läßt, u. zwar zunächst zu einer mündlichen Bestellung (hingegen negotium ein Auftrag, wenn etw. zu tun ist), I) im allg.: a) eig.: mandato meo, Cic.: mandata publica, Cic.: mandata Neronis de nece sua ad procuratores clam missa, Suet.: dare alci mandata ad alqm, Cic.: mandata interficiendi Pisonis centurioni dare, Tac.: dare alci mandata, ut etc., Cic.: dabit mandata reverti, Ov.: mandata exsequi, Cic., od. efficere, Cic., od. facere, Curt., od. perficere, Liv., od. peragere, Lucan.: alcis mandata digerere, persequi, conficere, jmds. Au. in bester Ordnung und vollständig besorgen, Cic.: mandata alcis diligenter persequi, pünktlich besorgen, Cic.: mandata alcis exhaurire, vollständig besorgen, Cic.: m. habere ab alqo, Cic.: m. edere, Nep.: m. perferre, hinterbringen, Caes.: m. ferre ad alqm, Ov.: m. neglegere od. fallere, außer acht lassen, nicht vollziehen, Ov.: mandati constitutum est iudicium, wegen nicht erfüllten Auftrags, Cic. – b) übtr., der Vertrag od. Kontrakt, wodurch jmd. die ihm aufgetragene Vollziehung eines Geschäfts unentgeltlich übernimmt, ICt.: actio mandati, Klage wegen nicht erfüllten Auftrags, nicht vollzogenen Geschäfts, ICt.: u. so iudicium mandati, Cic.: mandati condemnari, wegen Nichterfüllung des Kontrakts, ICt. – II) insbes., ein Befehl des Kaisers, das Mandat, Plin. ep. 10, 110 (111), 1. Traian. in Plin. ep. 10, 111 (112). Frontin. aqu. 3 u. 109.

    lateinisch-deutsches > mandatum

  • 5 mandatum

    mandatum, i, n. (surtout au plur.) [st2]1 [-] charge, commission, mandat. [st2]2 [-] recommandation. [st2]3 [-] volonté suprême (d'un mourant). [st2]4 [-] mandat, contrat dont l'inexécution donnait lieu à un procès. [st2]5 [-] rescrit, ordre de l'empereur. [st2]6 [-] commandement.    - dare alicui mandata ad aliquem: donner à qqn une commission ou donner des instructions pour qqn.    - judicium mandati, Cic.: jugement pour inexécution de mandat.    - mandato meo, Cic.: d'près mes ordres.    - veniunt cum suis mandatis, Cic.: ils viennent avec leurs instructions.    - mandata nosti, Hier.: tu connais la loi, les commandements (de Dieu).
    * * *
    mandatum, i, n. (surtout au plur.) [st2]1 [-] charge, commission, mandat. [st2]2 [-] recommandation. [st2]3 [-] volonté suprême (d'un mourant). [st2]4 [-] mandat, contrat dont l'inexécution donnait lieu à un procès. [st2]5 [-] rescrit, ordre de l'empereur. [st2]6 [-] commandement.    - dare alicui mandata ad aliquem: donner à qqn une commission ou donner des instructions pour qqn.    - judicium mandati, Cic.: jugement pour inexécution de mandat.    - mandato meo, Cic.: d'près mes ordres.    - veniunt cum suis mandatis, Cic.: ils viennent avec leurs instructions.    - mandata nosti, Hier.: tu connais la loi, les commandements (de Dieu).
    * * *
        Mandatum, pen. prod. Substantiuum. Sallust. Mandement et commission, Charge.
    \
        Mandata addere. Plin. Bailler quelque commission d'advantage.
    \
        Alicuius mandata deposcere. Cic. Luy demander s'il veult rien commander. vt solent abeuntes.
    \
        Dare mandata alicui ad aliquem. Cic. L'emboucher de ce qu'il doibt dire en nostre nom.
    \
        Exhaurire mandata. Cic. Vuider et accomplir les affaires desquels on ha charge d'autruy.
    \
        Facere mandata. Quintil. Faire ce qu'on ha en charge de faire.
    \
        Fallere mandata alicuius. Ouid. Ne point mettre en execution ce qu'il a enchargé de faire: et neantmoins faire semblant de l'avoir faict.
    \
        A nobis mandatum id certe non habebas. Cic. Nous ne t'avions point enchargé, ne baillé commission de ce faire.

    Dictionarium latinogallicum > mandatum

  • 6 mandatum

    mandātum, ī, n. (mando), der Auftrag, die Kommission, der Geschäftsauftrag, Verhaltungsbefehl, Befehl, die Weisung an eine Person, durch die man sich vertreten läßt, u. zwar zunächst zu einer mündlichen Bestellung (hingegen negotium ein Auftrag, wenn etw. zu tun ist), I) im allg.: a) eig.: mandato meo, Cic.: mandata publica, Cic.: mandata Neronis de nece sua ad procuratores clam missa, Suet.: dare alci mandata ad alqm, Cic.: mandata interficiendi Pisonis centurioni dare, Tac.: dare alci mandata, ut etc., Cic.: dabit mandata reverti, Ov.: mandata exsequi, Cic., od. efficere, Cic., od. facere, Curt., od. perficere, Liv., od. peragere, Lucan.: alcis mandata digerere, persequi, conficere, jmds. Au. in bester Ordnung und vollständig besorgen, Cic.: mandata alcis diligenter persequi, pünktlich besorgen, Cic.: mandata alcis exhaurire, vollständig besorgen, Cic.: m. habere ab alqo, Cic.: m. edere, Nep.: m. perferre, hinterbringen, Caes.: m. ferre ad alqm, Ov.: m. neglegere od. fallere, außer acht lassen, nicht vollziehen, Ov.: mandati constitutum est iudicium, wegen nicht erfüllten Auftrags, Cic. – b) übtr., der Vertrag od. Kontrakt, wodurch jmd. die ihm aufgetragene Vollziehung eines Geschäfts unentgeltlich übernimmt, ICt.: actio mandati, Klage wegen nicht erfüllten Auftrags, nicht vollzogenen Geschäfts, ICt.: u. so iudicium mandati, Cic.:
    ————
    mandati condemnari, wegen Nichterfüllung des Kontrakts, ICt. – II) insbes., ein Befehl des Kaisers, das Mandat, Plin. ep. 10, 110 (111), 1. Traian. in Plin. ep. 10, 111 (112). Frontin. aqu. 3 u. 109.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > mandatum

  • 7 mando

    1.
    mando, āvi, ātum, 1, v. a. [manusdo], to commit to one's charge, to enjoin, commission, order, command (syn.: praecipio, edico); constr. alicui aliquid, with ut, ne, the simple subj., or with inf. (class.).
    I.
    Lit.
    (α).
    Alicui aliquid:

    tibi de nostris rebus nihil sum mandaturus per litteras,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    praeterea typos tibi mando,

    id. Att. 1, 10, 3:

    si quid velis, huic mandes,

    Ter. Phorm. 4, 4, 7:

    L. Clodio mandasse, quae illum mecum loqui velles,

    Cic. Fam. 3, 4, 1:

    alicui mandare laqueum,

    to bid go and be hanged, Juv. 10, 57.—With ellipsis of dat.:

    tamquam hoc senatus mandasset,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84:

    excusationem,

    Suet. Oth. 6:

    haec ego numquam mandavi,

    Juv. 14, 225.—
    (β).
    With ut or ne:

    Voluseno mandat, ut, etc.,

    Caes. B. G. 4, 21:

    mandat ut exploratores in Suebos mittant,

    id. ib. 6, 10, 3:

    Caesar per litteras Trebonio magnopere mandaverat, ne, etc.,

    id. B. C. 2, 13.—
    (γ).
    With simple subj.:

    huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat,

    Caes. B. G. 3, 11.—
    (δ).
    With object-clause:

    mandavit Tigranen Armeniā exturbare,

    Tac. A. 15, 2:

    non aliter cineres mando jacere meos,

    Mart. 1, 88, 10.—
    (ε).
    Impers. pass.:

    fecerunt ut eis mandatum fuerat,

    Vulg. Gen. 45, 21.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., to commit, consign, enjoin, confide, commend, intrust any thing to a person or thing:

    ego tibi meas res mando,

    Plaut. Cist. 4, 2, 54:

    bona nostra haec tibi permitto et tuae mando fidei,

    Ter. And. 1, 5, 61:

    ludibrio habeor... ab illo, quoi me mandavisti, meo viro,

    Plaut. Men. 5, 2, 32:

    (adulescens) qui tuae mandatus est fide et fiduciae,

    id. Trin. 1, 2, 80; 91; 99:

    aliquem alicui alendum,

    Verg. A. 3, 49:

    alicui magistratum,

    Caes. B. C. 3, 59:

    honores,

    Cic. Verr. 2, 4, 37, § 81:

    filiam viro,

    to give in marriage, Plaut. Men. 5, 2, 32:

    aliquem aeternis tenebris vinculisque,

    Cic. Cat. 4, 5, 10:

    se fugae,

    to betake one's self to flight, Caes. B. G. 2, 24:

    fugae et solitudini vitam suam,

    Cic. Cat. 1, 8, 20:

    semen terrae,

    i. e. to sow, Col. 1, 7, 6:

    hordea sulcis,

    Verg. E. 5, 36:

    corpus humo,

    to bury, id. A. 9, 214:

    aliquid memoriae,

    Cic. Quint. 6, 24:

    litteris,

    to commit to writing, id. de Or. 2, 12, 52:

    scriptis actiones nostras,

    id. Off. 2, 1, 3:

    historiae,

    id. Div. 2, 32, 69:

    monumentis,

    id. Ac. 2, 1, 2:

    fruges conditas vetustati,

    to keep for a long time, to suffer to grow old, id. N. D. 2, 60, 151:

    Alcibiadem interficiendum insidiis mandare,

    Just. 5, 2, 5.— Absol.:

    Claudio mandante ac volente (opp. invito),

    Vop. Aur. 16, 2.—
    B.
    To charge a person to announce something, to send word to a person or place only poet. and in post-Aug. prose):

    mandare ad Pisonem, noli, etc.,

    Suet. Calig. 25:

    mandabat in urbem, nullum proelio finem exspectarent,

    sent word, Tac. A. 14, 38:

    ferre ad nuptam quae mittit adulter, quae mandat,

    Juv. 3, 46:

    senatui mandavit, bellum se ei illaturum,

    Eutr. 5, 5:

    consulantes, si quid ad uxores suas mandarent,

    Flor. 3, 3, 6.—P. a. as subst.: mandā-tum, i, n., a charge, order, commission, injunction, command.
    A.
    In gen.:

    ut mandatum scias me procurasse,

    have performed the commission, Cic. Att. 5, 7, 3:

    hoc mandatum accepi a Patre,

    Vulg. Joh. 10, 18.—More freq. in plur.:

    omnibus ei de rebus, quas agi a me voles, mandata des, velim,

    Cic. Fam. 3, 1, 2:

    dare mandata alicui in aliquem,

    id. ib. 3, 11, 5:

    dare alicui mandata, ut, etc.,

    id. Phil. 6, 3, 6:

    accipere ab aliquo,

    id. ib. 8, 8, 23:

    persequi,

    to perform, execute, fulfil, id. Q. Fr. 2, 14, 2:

    audire,

    id. Phil. 6, 4, 10:

    alicujus exhaurire,

    id. Att. 5, 1, 5:

    exponere in senatu,

    id. de Or. 2, 12, 49:

    exsequi,

    id. Phil. 9, 4, 9; Sall. J. 35, 5:

    facere,

    Plaut. As. 5, 2, 64; id. Bacch. 3, 3, 72:

    perficere,

    Liv. 1, 56:

    efficere,

    Sall. J. 58:

    facere,

    Curt. 7, 9, 17:

    deferre,

    to deliver, Cic. Att. 7, 14, 1:

    perferre,

    id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 18:

    neglegere,

    to neglect, not perform, Ov. H. 16, 303:

    fallere,

    id. M. 6, 696:

    haec mandata,

    Liv. 21, 54, 4: legatis occulta mandata data sint, ut, Just. 34, 1, 5.— Poet., with inf.:

    producetque virum, dabit et mandata reverti,

    and enjoin him to return, Ov. H. 13, 143.—
    B.
    Esp. as legal term.
    1.
    A commission constituting a mutual obligation; hence, in gen., a contract:

    mandatum constitit, sive nostra gratia mandamus, sive alienā: id est, sive ut mea negotia geras, sive ut alterius mandem tibi, erit mandati obligatio, et invicem alter alteri tenebimur,

    Gai. Inst. 3, 155 sqq.:

    itaque mandati constitutum est judicium non minus turpe, quam furti,

    i. e. for breach of contract, Cic. Rosc. Am. 38, 111:

    actio mandati,

    an action for the non-performance of a contract, Dig. 17, 1, 8, § 3.—
    2.
    An imperial command, mandate, Plin. Ep. 10, 110, 1; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 111:

    principum,

    Front. Aquaed. 3.—Esp. of the secret orders of the emperors:

    (Galba) mandata Neronis de nece sua deprenderat,

    Suet. Galb. 9; id. Tib. 52:

    occulta mandata,

    Tac. A. 2, 43:

    fingere scelesta mandata,

    id. ib. 2, 71; 3, 16; id. H. 4, 49.—
    C.
    In eccl. lang., the law or commandment of God:

    mandatum hoc, quod ego praecipio tibi hodie, non supra te est,

    Vulg. Deut. 30, 11:

    nec custodisti mandata,

    id. 1 Reg. 13, 13:

    maximum et primum mandatum,

    id. Matt. 22, 38.
    2.
    mando, di, sum (in the dep. form mandor, acc. to Prisc. p. 799 P.), 3, v. a. [akin to madeo, properly to moisten; hence], to chew, masticate (syn. manduco).
    I.
    Lit. (class.):

    animalia alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt,

    Cic. N. D. 2, 47, 122:

    asini lentissime mandunt,

    Plin. 17, 9, 6, § 54; Col. 6, 2, 14.— Poet.:

    (equi) fulvum mandunt sub dentibus aurum,

    i. e. champ, Verg. A. 7, 279:

    tristia vulnera saevo dente,

    i. e. to eat the flesh of slaughtered animals, Ov. M. 15, 92.—In part. perf.: mansum ex ore daturum, Lucil. ap. Non. 140, 14; Varr. ib. 12:

    omnia minima mansa in os inserere,

    Cic. de Or. 2, 39, 162:

    ut cibos mansos ac prope liquefactos demittimus,

    Quint. 10, 1, 19.—
    II.
    Transf., in gen., to eat, devour (mostly poet. and in postAug. prose): quom socios nostros mandisset impiu' Cyclops, Liv. Andr. ap. Prisc. p. 817 P.; Enn. ap. Prisc. p. 683 P. (Ann. v. 141 Vahl.):

    apros,

    Plin. 8, 51, 78, § 210:

    Diomedes immanibus equis mandendos solitus objectare advenas,

    to throw to them for food, Mel. 2, 2.— Poet.: mandere humum (like mordere humum), to bite the ground, said of those who fall in battle, Verg. A. 11, 669; so,

    compressa aequora,

    Val. Fl. 3, 106: corpora Graiorum maerebat mandier igni, to be consumed, Matius in Varr. L. L. 6, § 95 Müll.
    3.
    mando, ōnis, m. [2. mando], a glutton, gormandizer: mandonum gulae, Lucil. ap. Non. 17, 16; cf. manduco.

    Lewis & Short latin dictionary > mando

  • 8 mandātum

        mandātum ī, n    [P. n. of 1 mando], a charge, commission, injunction, command, order: mandatum curasse, have performed the commission: a senatu dantur mandata legatis, ut, etc.: ad eos Caesaris mandata deferre, Cs.: nostra exhaurire: deferre, deliver: frangere, H.: publicis mandatis servire: dare alcui mandata ad alqm: occulta mandata, Ta.: dabit mandata reverti, command him to return, O.—In law, a trust, agreement gratuitously to transact for another: mandati constitutum iudicium, i. e. for breach of trust.
    * * *
    order, command, commission; mandate; commandment

    Latin-English dictionary > mandātum

  • 9 Auftrag

    Auftrag, mandatum (Au., etwas mündlich od. schriftlich zu besteuen). – negotium (Au., etwas zu tun, aufgetragene Verrichtung). – iussum (das Geheiß). – imperium (der gemessene Befehl, gem. Auftrag). – im Au. jmds., mandatu alcis; alcis iussu. iussus ab alqo (auf jmds. Geheiß). – mit dem Au., zu etc., iussus m. folg. Infin. – jmdm. einen Au. geben, alci mandatum (gew. mandata) od. negotium dare od. alci mandare, ut etc.: ich bekomme Au. von jmd., mandata accipio ab alqo: ich bekomme von jmd. den Au., etwas zu tun, alqd facere iubeor ab alqo: von jmd. einen Au. [227] an einen haben, mandata ab alqo ad alqm habere: einen Au. übernehmen, mandatum suscipere od. recipere: einen Au. besorgen, bestellen, ausrichten, mandatum exsequi, persequi, conficere, perficere, peragere: aufs vollständigste, genauste, exhaurire mandatum: nachlässig, neglegenter rem mandatam gerere: gar nicht, mandatum neglegere: einen Au. überschreiten, mandati fines excedere.

    deutsch-lateinisches > Auftrag

  • 10 erledigen

    erledigen, vacuefacere (leer machen, z.B. possessiones bello vacuefactae). – transigere (zu Ende bringen, z.B. negotium). – expedire (ins reine bringen, z.B. negotia). – liberare, solvere, exsolvere alqā re (von etwas befreien). – völlig e., exhaurire (z.B. mandata). erledigt, vacuus; liber (frei); orbus (gleichs. verwaist, z.B. regnum): erledigt sein, vacuum esse; vacare.

    deutsch-lateinisches > erledigen

  • 11 unvollzogen

    unvollzogen, irrĭtus. – lange unv. bleiben, diu irritum esse: keinen der Aufträge unv. lassen, mandata omnia exhaurire.

    deutsch-lateinisches > unvollzogen

  • 12 exhaurio

    ex-haurĭo, hausi, haustum, 4, v. a. ( fut. part. act. exhausurus, Sen. Ep. 51, 6), to draw out, to empty by drawing, to exhaust (class., esp. in the transf. and trop. senses).
    I.
    Lit., of liquids:

    cum alii malos scandant, alii per foros cursent, alii sentinam exhauriant,

    pump out, Cic. de Sen. 6, 17; cf. id. Cat. 1, 5, 12:

    vinum,

    i. e. to drink up, id. Phil. 2, 25, 63:

    exhausto jam flumine,

    Prop. 4 (5), 9, 63; cf.:

    exhaustum poculum,

    emptied, Cic. Clu. 11, 31:

    exhaustus repente perennis exaruit fons,

    Hirt. B. G. 8, 43, 5; cf.:

    tacent exhausti solibus amnes,

    Stat. Th. 3, 259.—
    B.
    Transf., of things not liquid, to take out, empty out, to make empty, to exhaust:

    terram manibus sagulisque,

    Caes. B. G. 5, 42, 3:

    humum ligonibus,

    Hor. Epod. 5, 31:

    pecuniam ex aerario,

    Cic. Agr. 2, 36, 98; cf.

    aerarium,

    i. e. to empty, exhaust, id. Vat. 2, 5; id. Verr. 2, 3, 70, § 164:

    praedam ex agris urbibusque sociorum,

    id. Pis. 21, 48; cf.:

    oppidum diripiendum militi dedit: exhaustis deinde tectis ignem injecit,

    completely pillaged, Liv. 10, 44, 2 Drak.:

    reliquum spiritum,

    Cic. Sest. 37, 80; cf. id. ib. 21, 48 infra, and Halm ad loc.:

    exhauriri,

    drained of money impoverished, id. Q. Fr. 1, 1, 2 fin.:

    provinciam sumptibus et jacturis,

    id. Att. 6, 1, 2:

    plebem impensis (aedificandi),

    Liv. 6, 5, 5:

    socios commeatibus,

    id. 37, 19, 4:

    heredem legatis,

    Plin. Ep. 5, 1, 9:

    facultates patriae,

    Nep. Hann. 6; cf.

    vires,

    Plin. Ep. 3, 19, 6:

    genas,

    i. e. to make bloodless, pale, Stat. Th. 10, 168:

    velut exhausta pullulet arca nummus,

    Juv. 6, 363.
    II.
    Trop. (according as the notion of taking away or of leaving empty predominates).
    A.
    To take away, remove:

    libentius omnes meas laudes ad te transfuderim, quam aliquam partem exhauserim ex tuis,

    Cic. Fam. 9, 14, 4:

    alicui dolorem,

    id. ib. 5, 16, 4:

    sibi manu vitam,

    id. Sest. 21, 48; cf. id. ib. 37, 80:

    exhausta vis ingens aeris alieni est,

    cleared off, Liv. 7, 21, 8:

    Scurra exhausto rubore (i. e. pudore),

    Auct. Her. 4, 10, 14:

    ad multorum exhaurienda peccata,

    Vulg. Hebr. 9, 28.—
    B.
    To exhaust, bring to an end:

    tantus fuit amor, ut exhauriri nulla posset injuria,

    be exhausted, Cic. Att. 2, 21, 4; cf.:

    amicorum benignitas exhausta est in ea re,

    id. ib. 4, 2, 7: unius ambulationis sermone exhaurire (quae sollicitant anguntque), to exhaust in speaking, i. e. to discuss thoroughly, id. ib. 1, 18, 1; cf. id. de Or. 3, 26, 102:

    exhaustus est sermo hominum,

    id. Q. Fr. 1, 2, 1:

    deinde exhauriri mea mandata,

    to be accomplished, fulfilled, id. Att. 5, 13, 3; cf.:

    mandavi omnia, quae quidem tu, ut polliceris, exhauries,

    id. ib. 5, 6, 2:

    labores,

    to endure, undergo, Liv. 21, 21, 8:

    laborem, periculum,

    id. 21, 30, 9 Drak.; 25, 31, 7; 26, 31, 7; Plin. Ep. 3, 9, 1; Stat. Th. 6. 236 al.:

    bella,

    Verg. A. 4, 14:

    vastae pericula terrae,

    id. ib. 10, 57; cf.:

    dura et aspera belli,

    Liv. 33, 11, 6:

    poenarum exhaustum satis est,

    executed, inflicted, Verg. A. 9, 356:

    exhausta nocte,

    spent, Tac. H. 4, 29:

    exhaustus cliens,

    worn out, Juv. 9, 59.

    Lewis & Short latin dictionary > exhaurio

См. также в других словарях:

  • affaire — Affaire, n. p. Negotium, Commercium. J ay affaire avec un homme riche. Cum opulento rem habeo ac negotium. Plaut. Affaire hasté et avancé, Maturatum negotium. Affaire meslé et broüillé, Negotium turbulentum. Affaires nets, et point toüillez, ne… …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»